In het jaar 2050 zal naar schatting ongeveer 16 – 20% van het aantal huishoudens uit 80-plus huishoudens bestaan. Dit is ongeveer een verdriedubbeling ten opzichte van het huidige aantal. Deze groep groeit in de komende 30 jaar zelfs het snelst. Bovendien zal die voor een steeds groter deel uit vrouwen bestaan die ook nog eens gemiddeld langer leven.
“De ‘silver single’ fase wordt echt een vrouwending. De hoger opgeleiden, die meer welvaart en een koopwoning hebben, blijven ook gezonder en zoeken het liefst elkaar op. De toename van bijpassende woonvormen blijft echter achter. Een au pair zou een oplossing kunnen zijn voor eenzaamheid onder ouderen en kan zorgen voor meer veiligheid”, aldus Jan Latten, bijzonder hoogleraar sociale demografie aan de UvA en voorheen hoofddemograaf bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze inzichten waren de uitkomst van een bijeenkomst bij Connect Invest, waar werd nagedacht over de ontwikkeling van de demografie in Nederland.
Foto: Bijzonder hoogleraar sociale demografie Jan Latten
Woonverwachting als beleggingsthema
Latten gaf tijdens deze bijeenkomst voor relaties van Connect Invest (vastgoedbeleggingen) in Breukelen een uiterst boeiende presentatie over demografische ontwikkelingen en de woon- en zorgbehoeften van ouderen. “Dat zijn mensen vanaf zo’n 75 jaar. Tot die leeftijd fietsen zij gemiddeld nog net zoveel als 18-jarigen”, aldus de wetenschapper. Tom Berkhout, hoogleraar Real Estate aan de Universiteit Nyenrode en hoofd van het Vastgoedkenniscentrum van de Belastingdienst, leidde de interessante discussie na afloop.
Foto: Hoogleraar Real Estate Tom Berkhout
Jan Latten ging in op een groot aantal factoren die bepalend zijn voor de levensverwachting en daarmee indirect de woonverwachting voor ouderen. Vanuit het oogpunt van de huidige 7 miljoen woningen en de woonbehoefte van ouderen is dat een zeer interessant vastgoedbeleggingsthema. De zorgbehoefte van ouderen speelt daarin een steeds prominentere rol. Een paar belangrijke conclusies uit zijn betoog:
- Er zijn grote regionale contrasten voor wat betreft vergrijzing
- Vooral hoogopgeleiden hebben een lange woonverwachting
- Er komen steeds meer vergeetachtige ouderen
- Er is bij ouderen behoefte aan veiligheid en sociale verbinding
- Andere woonvormen, zoals een ‘vriendenhof’, zijn sterk in opkomst
Latten: “We krijgen in de toekomst ook steeds meer zogenoemde ‘stadsveteranen’. Als student ga je in de stad wonen, vervolgens blijven velen single, of zijn ze op een bepaalde leeftijd gescheiden. Dat fenomeen blijft groeien. Als 50-plusser, of na je pensioen, blijf je dan in de stad wonen. Het platteland vergrijst zodoende nog meer dan de stad”.
Andere woonvormen bieden uitkomst
Maar wat betekent die ontgroening en vergrijzing voor de gebouwde omgeving? Latten: “We leven niet alleen steeds langer, maar ook in goede gezondheid. Terwijl we na deze gezonde periode uiteindelijk ook een steeds groter deel van ons leven – vaak alleen – in minder goede gezondheid leven. Mannen gaan statistisch veelal plotseling en jonger dood dan vrouwen, die langer leven met meer klachten. Dit gaat gepaard met een steeds groter gevoel van eenzaamheid. Bij mannen is dat nog vaker het geval dan bij vrouwen. Het verlies van een partner brengt niet alleen een langdurig verlies van het geluksgevoel met zich mee. Ook voelen mensen zich dan minder veilig, bijvoorbeeld omdat ze kunnen vallen. Dan worden buren en gemeenschappelijke voorzieningen steeds belangrijker om gelukkig en tevreden te zijn. Ouderen die sterke sociale banden in hun omgeving hebben, zijn vaak voor 100% gelukkig en tevreden. Voor degenen die zwakke sociale banden hebben is dat maar voor 69% het geval. Woonvormen zoals ‘Het Vriendenerf’, of ‘De Knarrenhof’ bieden hier uitkomst.
Aantal mantelzorgers halveert
Maar ook in die woonvormen moet voor de ouderen gezorgd worden, terwijl het aantal mantelzorgers voor 80-plussers steeds verder afneemt; van circa 15 nu naar ongeveer 6 in 2035. Dit is ook een direct gevolg van de demografische ontwikkelingen. Volgens Latten is het daarom van steeds groter belang dat je al vroegtijdig kijkt naar mogelijke woon/zorgvormen waar je uiteindelijk een gelukkige oude dag kunt doorbrengen. En een interessante gedachte is, of een “Au pair” voor ouderen een oplossing is tegen eenzaamheid en bijdraagt aan sociale binding. Alle aanwezigen vroegen zich af of dit een nieuwe trend kan worden.